Θεματική Ενότητα ΛΙΔΩΡΙΚΙ

Διευρευνάται/ επαναλαμβάνεται η προϋπάρχουσα γνώση: Η πολιορκία του Μεσολογγίου, η απόφαση της Φρουράς για Έξοδο και η πραγματοποίησή της το βράδυ 10 προς 11 Απριλίου 1826, τα αποτελέσματα για μαχητές/άμαχο πληθυσμό. Αν έχει εκτελεστεί η θεματική Ενότητα «Μεσολόγγι» μπορεί να γίνει σύντομη αναφορά. (10 λεπτά)

Ερευνητικό ερώτημα: Τι απέγιναν όσοι σώθηκαν; Πού κατευθύνθηκαν; Με ποια τύχη; 

Μοιράζεται φωτοτυπία του αρχείου «Κ. Αντωνόπουλος-πορεία Εξοδιτών1». Γίνεται σιωπηρή ανάγνωση από τους μαθητές/τριες ή από τον/την εκπαιδευτικό ανάλογα με την τάξη.

Σε υδρόγειο ή χάρτη της Σ. Ελλάδας που διαθέτει η σχολική μονάδα εντοπίστε τις περιοχές που αναφέρονται στο άρθρο και αισθητοποιούν την πορεία των Εξοδιτών στα βασικά της σημεία. 

Εναλλακτικά, ανοίξτε από το google maps έναν χάρτη της Σ. Ελλάδας  όπως εδώ https://www.google.com/maps/place/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%B9%CF%86%CE%AD%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%B1+%CE%A3%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B5%CE%AC%CF%82+%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82/@38.5624721,21.6616382,10z/data=!4m5!3m4!1s0x14a0ea9462a08df7:0x100bd2ce2b980a0!8m2!3d38.6043984!4d22.7152131 εντοπίστε τις αναφερόμενες περιοχές και ενώστε τες. 

Επίσης από γεωφυσικό χάρτη ή το δορυφορικό google maps παρατηρήστε το γεωγραφικό ανάγλυφο των περιοχών. Ποια φυσικά χαρακτηριστικά έχει η διαδρομή που ακολουθήθηκε; Από πού φαντάζεστε ότι προχωρούσαν; (μονοπάτια, γεφύρια)

Εκτιμώμενος χρόνος περίπου 30 λεπτά

Μοιράζονται σε φωτοτυπίες τα αρχεία «ΑΣΤΡΑΠΟΚΑΜΑ_ κείμενο» και «Αστραπόκαμα_Σημειώσεις ΓΒΛ». Γίνεται η ανάγνωση του κειμένου από τον/την εκπαιδευτικό. Δίνονται διευκρινίσεις σε τυχόν απορίες γλωσσικές. (10 περίπου λεπτά)

Αντιστοιχίστε τις 2 στήλες, αφού διαβάσετε προσεχτικά το διήγημα. Οι σωστές απαντήσεις αιτιολογούνται με προφορικό λόγο.

Εκτιμώμενος χρόνος: 8  λεπτά

1. Εντοπίστε στις παραγράφους 1-2  λέξεις/φράσεις που δηλώνουν ως ψηφίδες την εικόνα του Μεσολογγιού μετά την Έξοδο. 
2. Δείτε πάλι (από την ενότητα Μεσολόγγι) https://i.pinimg.com/originals/28/3a/54/283a5410fee78dab9501168b7b435449.jpg Η Ελληνίδα του Μεσολογγίου, μετά το 1850, συγγραφέας: Narducci Pierrot και χαράκτης Barni Giuseppe. και τον πίνακα του Βρυζάκη, Η έξοδος, https://www.nationalgallery.gr/el/zographikh-monimi-ekthesi/painting/ta-hronia-tis-basileias-tou-othona/istoriki-zographiki/i-exodos-tou-mesologgiou-5446.html 

Συσχετίστε τις εικόνες του διηγήματος με τους πίνακες

Συνθέστε ένα κείμενο 150 λέξεων στο οποίο θα καταγράψετε την εικόνα το Μεσολογγιού μετά την άλωση και τα συναισθήματα που αναδύονται, όπως φαίνονται στις 2 πρώτες παραγράφους.

1. Διαβάστε την πορεία των Εξοδιτών στις παραγράφους 3-8 του διηγήματος. Εντοπίστε στις σημειώσεις του συγγραφέα την ίδια θεματική. Το ίδιο κάντε και στο άρθρο του Κ. Αντωνόπουλου που έχετε από προηγούμενη δραστηριότητα. Εντοπίστε τις δυσκολίες των Εξοδιτών στην πορεία τους από το Μεσολόγγι ως τα Σάλωνα υπογραμμίζοντας τες σε αυτά τα κείμενα. Σημειώστε μια λέξη /ονοματική φράση για την κάθε δυσκολία. Με τις λέξεις αυτές να δημιουργήσετε ένα συννεφόλεξο στο https://worditout.com/word-cloud/create Ποια δυσκολία κυριαρχεί; (η λέξη που είναι μεγαλύτερης γραμματοσειράς)

Διαβάστε την πορεία των Εξοδιτών στις παραγράφους 3-9 του διηγήματος. Εντοπίστε στις σημειώσεις του συγγραφέα την ίδια θεματική. Το ίδιο κάντε και στο άρθρο του Κ. Αντωνόπουλου που έχετε από προηγούμενη δραστηριότητα. Εντοπίστε τις ανάγκες των Εξοδιτών στην πορεία τους από το Μεσολόγγι ως τα Σάλωνα καθώς και τις διευκολύνσεις που τους παρασχέθηκαν υπογραμμίζοντας τες σε αυτά τα κείμενα.

Συνθέστε ένα δικό σας κείμενο 150 περίπου λέξεων για τις ανάγκες των Εξοδιτών και την κάλυψη τους, συνδυάζοντας στοιχεία που ανακαλύψετε και στα τρία κείμενα. Σχολιάστε πώς αντιμετωπίζουμε ως κοινωνία σήμερα τους πρόσφυγες λόγω πολεμικών συγκρούσεων και καταστροφών.

Διαβάστε την πορεία των Εξοδιτών στις παραγράφους 3-9 του διηγήματος. Εντοπίστε στις σημειώσεις του συγγραφέα την ίδια θεματική. Το ίδιο κάντε και στο άρθρο του Κ. Αντωνόπουλου που έχετε από προηγούμενη δραστηριότητα (και τις σημειώσεις).

• Εντοπίστε τις ομοιότητες για την πορεία, τις ανάγκες, τις δυσκολίες και την αντιμετώπισή τους. 
• Βάλτε σε χρονολογική σειρά τις αναφερόμενες πηγές και δείτε πόσο απέχουν από τα γεγονότα. Το διήγημα του Βλαχογιάννη αποτελεί ιστορικό τεκμήριο ή είναι λογοτεχνική μυθοπλασία; Ποιος νομίζεται ότι ήταν ο στόχος του; 

Συνθέστε ένα κείμενο 150 περίπου λέξεων με τα συμπεράσματά σας για το πώς ο Βλαχογιάννης ένα ιστορικό γεγονός το έκανε λογοτεχνικό κείμενο.

Εκτιμώμενος χρόνος παράλληλων δραστηριοτήτων 25-30 λεπτά. Για την παρουσίαση θα εξοικονομηθούν 15-20 λεπτά από το επόμενο δίωρο.

(Θα προηγηθεί η παρουσίαση των δραστηριοτήτων του φύλλου εργασίας 2) 

Οι μαθητές/τριες έχουν μπροστά τους το κείμενο και τις σημειώσεις από το διήγημα του Βλαχογιάννη «Αστραπόκαμα». Εντοπίζουν τη ματιά τους στις 3 τελευταίες παραγράφους του κειμένου. Μοιράζεται επίσης φωτοτυπία του αρχείου «Κ. Αντωνόπουλος-πορεία Εξοδιτών- Λιδωρίκι». Γίνεται ανάγνωση από 1 μαθητή/τρια του άρθρου και από  τον/την εκπαιδευτικό του ποιήματος του Τερτσέτη. Αφήνεται λίγος χρόνος ώστε οι μαθητές/τριες να κάνουν και μια δεύτερη σιωπηρή ανάγνωση και να λύσουν τυχόν λεξιλογικές απορίες τους. (12-15 λεπτά)

Κατανοούμε και αναλύουμε το απόσπασμα από το ποίημα του Τερτσέτη, με βάση τα παρακάτω σημεία και συγκρίνουμε με την αναφορά στο χορό που έχει το Αστραπόκαμα. Βοηθητικός είναι ο σχολιασμός του αρθρογράφου Κ. Αντωνόπουλου.

1. Το απόσπασμα καταγράφει με αφήγηση ένα συμβάν. Καταγράψτε τα στοιχεία αυτής της αφήγησης (τι, ποιος, πού, πότε, κάτω από ποιες συνθήκες έγινε).
2. Διακρίνετε τα εξωτερικά γνωρίσματα και τα ψυχικά χαρίσματα που αποδίδονται στα πρόσωπα 
3. Εντοπίστε και καταγράψτε τις λέξεις/φράσεις για τους λόγους που στήθηκε χορός και τον αντίκτυπό του.
4. Τι αναφέρει για τα ίδια θέματα ο Βλαχογιάννης στο  Αστραπόκαμα; 

Με τις σημειώσεις που κρατήσατε συντάξτε ένα κείμενο 150 περίπου λέξεων το οποίο θα παρουσιάσετε στην ολομέλεια

Συμπληρωματικά: Τι νομίζετε πως έλεγαν στο τραγούδι τους οι χορευτές;

Αναρωτιόμαστε και ερευνούμε πώς έφτασε ως εμάς η πληροφορία για το χορό των Εξοδιτών και ποια η αξία της. 

Μελετήστε το άρθρο του Κ. Αντωνόπουλου και τις σημειώσεις που υπάρχουν στο τέλος. Κρατήστε σημειώσεις για τα παρακάτω σημεία. 

1. 1. Μέσα από ποια διαδρομή προσώπων και χρόνων έφτασε η πληροφορία για το χορό των Εξοδιτών σε εμάς; 

• Με ποια στοιχεία τεκμηριώνεται η αξιοπιστία της; Λάβετε υπόψη την τελευταία παράγραφο του διηγήματος και την άποψη του Κ. Αντωνόπουλου από το ίδιο άρθρο: «Το γεγονός ότι ο Τερτσέτης και ο Βλαχογιάννης συμπίπτουν στις παρουσιάσεις τους, δεν σημαίνει απόλυτη τεκμηρίωση της ιστορικής πραγματικότητας, σημαίνει όμως πολλά για τον τρόπο που επέλεξαν και οι δύο, να μετουσιώσουν ένα ιστορικό γεγονός σε λογοτεχνικό λόγο».

Συντάξτε ένα κείμενο 150 λέξεων περίπου με τις απαντήσεις σας, ώστε να το παρουσιάσετε στην ολομέλεια.

Στο διήγημα του Βλαχογιάννη αναφέρεται «η σημαία του Μεσολογγιού» (10η  παράγραφος). Το ίδιο και στο τέλος των σημειώσεών του για το «Αστραπόκαμα» αναφέρεται ο κάτοχός της.

Δείτε τη σημαία/μπαϊράκι  κατά την έξοδο, στις 10 Απριλίου του 1826, των “Ελεύθερων Πολιορκημένων” του Μεσολογγίου  εδώ http://users.sch.gr/maritheodo/history-pi/section5/images/27.htm και εδώ http://users.sch.gr/maritheodo/history-pi/section5/images/28.htm Η Μεγάλη Αικατερίνη της Ρωσίας την είχε δωρήσει στον Τούσια Μπότσαρη.

Τι νοηματοδοτεί το μπαϊράκι με τις μορφές που εικονίζονται καθώς κρατιέται κατά την έξοδο; 

Πώς χρησιμοποιείται το μπαϊράκι από το Βλαχογιάννη στο χορό των Εξοδιτών στο Λιδωρίκι;

Ερμηνεία του τίτλου «Αστραπόκαμα» 

Τι σημαίνει η  λέξη; Η αναζήτηση στο ηλεκτρονικό λεξικό https://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?lq=%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%80%CF%8C%CE%BA%CE%B1%CE%BC%CE%B1+&loptall=true&dq= δεν έφερε αποτέλεσμα.

Η λέξη φαίνεται σύνθετη: αστραπή + κάμα 

Πηγαίνετε https://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?lq=%CE%BA%CE%AC%CE%BC%CE%B1+&dq= και αποθηκεύστε τις 2 πρώτες λέξεις και τη σημασία τους 

Πηγαίνετε και https://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/search.html?lq=%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BA%CE%B1*&loptall=true&dq= και αποθηκεύστε πάλι.

1. Μπορείτε να δώσετε μια δική σας ερμηνεία για τη λέξη, αφού δεν υπάρχει στο λεξικό; 
2. Προσπαθήστε να την συνδέσετε με το νόημα/ σκοπό του κειμένου.

Ζωγραφίστε αυτόν τον χορό στηριγμένοι στα στοιχεία του ποιήματος.

Εκτιμώμενος χρόνος εργασίας των  παράλληλων δραστηριοτήτων: 25-30 λεπτά

Παρουσίαση στην ολομέλεια: 20 λεπτά

Οι δημιουργίες των μαθητών/τριών (αρχεία doc,  κολάζ, συννεφόλεξο, φωτογραφίες, ζωγραφικά έργα )  δημοσιοποιούνται (πχ στην ιστοσελίδα του σχολείου) και αποτελούν ένα δικό τους βιωματικό αρχείο, ανάλογο με αυτό που οραματίστηκε και υλοποίησε ο Γ. Βλαχογιάννης- σε διαφορετική τάξη μεγέθους.